Column – ChatGPT: een jaar op weg, en geen weg meer terug

Legal tech-expert Jeroen Zweers zijn laatste column van het jaar gaat over – hoe kan het ook anders –kunstmatige intelligentie. ‘De juridische wereld heeft door de intrede van ChatGPT een verandering ondergaan die niet meer terug te draaien is,’ schrijft hij.

Vorige maand vierden we de eerste verjaardag van ChatGPT. Voor wie onder een steen heeft geleefd het afgelopen jaar: deze chatbot werkt op basis van artificial intelligence waarmee automatisch teksten worden gegenereerd. Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat het pas een jaar geleden is dat deze bot werd gelanceerd, als je jezelf realiseert wat het in zijn korte leventje al teweeg heeft gebracht.

Even een vergelijking: de telefoon deed er 75 jaar over om honderd miljoen gebruikers te krijgen, de mobiele telefoon zestien jaar en internet zeven jaar. ChatGTP bereikte dit aantal gebruikers binnen twee maanden! En nu, na een jaar, wordt de wereld gedomineerd door AI.

Van angst naar brede acceptatie

De angst voor onethisch gebruik en overname van menselijk intellect heeft snel plaatsgemaakt voor acceptatie en stimulatie. Waar vorig jaar het gebruik van ChatGPT op onderwijsinstellingen aan studenten ten strengste verboden werd, wordt het gebruik van de tool nu juist aangeraden.

Op de Universiteit van Oxford bijvoorbeeld wordt studenten verteld dat het gebruik van de chatbot ze zal helpen betere essays te schrijven. Uiteraard wordt benadrukt dat de tool bedachtzaam en kritisch moet worden ingezet. Hier zijn ze ervan overtuigd dat het gebruik van AI niet het menselijk denken zal vervangen, maar zal uitdagen.

De studenten wordt geleerd de AI-output te controleren op nauwkeurigheid en authenticiteit. Ze moeten feiten controleren en er wetenschappelijke referenties bij aanhalen. Hoe ze AI hebben ingezet, moeten ze vervolgens verantwoorden bij indiening van het essay. Dit stimuleert ‘AI-geletterdheid’ van studenten, een competentie die steeds meer wordt geïntegreerd in onderwijscurricula. Een competentie waaraan ook behoefte is bij de studenten zelf, merk ik bij het programma ‘AI en Recht’ van de Radboud universiteit.

Ook transformatie van de juridische wereld

De juridische wereld heeft door de intrede van ChatGPT een verandering ondergaan die niet meer terug te draaien is. En dat terwijl ‘tech’ in de juridische sector toch altijd een lastig thema is geweest. ChatGPT heeft een proces in gang gezet waardoor de manier waarop juridische professionals werken, leren en denken, radicaal verandert.

ChatGPT geeft een boost aan de efficiëntie binnen juridische afdelingen en kantoren. De technologie vereenvoudigt vooral routinematige taken zoals juridische onderzoeken en het opstellen van standaarddocumenten, en stelt juristen in staat sneller en nauwkeuriger te werken.

Ook zorgt ChatGPT voor een meer klantgerichte benadering. Juridische vragen van klanten kunnen sneller worden beantwoord. Dit verhoogt niet alleen de kwaliteit van juridische diensten maar ook de toegankelijkheid ervan voor een breder publiek.

AI is hot!

De belofte van generative pretrained transformers een functionaliteit van ChatGPT om je eigen specifieke ‘apps’ te maken met AI, wordt duidelijk door het grote aantal GPT’s dat inmiddels is gemaakt voor de juridische sector.

Raymond Blyd, de in Amsterdam gevestigde oprichter van Legalpioneer, publiceerde onlangs een website, Legalpioneer Copilot, waarop bijna zeshonderd juridische GPT’s te vinden en doorzoeken zijn. Veel zijn gericht op de Amerikaanse markt, maar het is toch interessant voor iedereen die te maken heeft met wet- en regelgeving en belastingtechnische thema’s.

Ook wemelt het ineens van de AI-specialisten. Een goede ontwikkeling dat er expertise wordt opgebouwd, maar ik geef direct een waarschuwing: wees wel beducht voor de kwaliteit van deze zelfbenoemde specialisten. De werking van AI is namelijk best wel heel complex om te doorgronden.

Maak je eigen GPT!

Het is nu ook mogelijk om te experimenteren met het maken van eigen GPT’s. Uiteraard heb ik, als voorvechter van het experimenteren in de juridische sector, de handschoen zelf opgepakt. Ik ben met GPT een digitale kopie van mezelf, een Digital Twin, gaan maken.

Je kunt mijn tweelingbroer vragen stellen over juridische innovatie en AI voor de juridische sector. Hij geeft je antwoord door data uit de kennisbank van mijn eigen praktijk en al mijn eerder geschreven columns te verzamelen. Een experiment, maar wel met verrassende resultaten.

Krachtenbundeling voor succes

Ondanks de toenemende toepassing, blijft de juridische sector zich zorgen maken over de uitdagingen van deze technologie. Te verwachten en ook terecht, mijns inziens. GPT vertelt niet ‘de waarheid’ en moet dus ook niet als zodanig worden geraadpleegd. De juridische context en interpretatie ontbreekt.

GPT kan wel een erg effectief middel zijn om het juridisch (menselijk) denken te versnellen en stimuleren. Duidelijk is in ieder geval: ChatGPT en soortgelijke AI-tools zijn niet meer weg te denken uit onze wereld en de sector. De krachtenbundeling van menselijke expertise en AI-efficiëntie heeft zonder twijfel de potentie om de juridische dienstverlening sneller, nauwkeuriger en toegankelijker maken.

In dat kader wijs ik jullie graag op een van mijn nieuwe initiatieven, de oprichting van LegalBrain samen met Avisi. Met LegalBrain richten wij ons op het beschikbaar maken van historische interne kennis voor juridische bedrijven met inzet van AI, als een research assistent of een paralegal agent. Hierbij borgen we dat de juridische context wel juist wordt meegegeven, waardoor de output van kwalitatieve waarde is. Een initiatief waarin juridische kennis en AI-efficientie samenkomen, voor alle vormen van recht in te zetten.

Hoe dan ook, het is nu aan de sector om te bepalen hoe AI het best kan worden ingezet zonder de integriteit van het rechtssysteem te ondermijnen. Hiervoor is de noodzaak tot het aanleren van technologische vaardigheden voor juridische professionals alleen maar groter geworden.